Paracetamol (Hapacol) là một trong những thuốc giảm đau, hạ sốt được sử dụng phổ biến nhất. Đây được xem là thuốc khá an toàn khi dùng ở liều điều trị được khuyến cáo nhưng ngộ độc paracetamol có thể xảy ra nếu bạn dùng quá liều.
Ngộ độc Paracetamol gây ra tổn thương nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí trường hợp nặng, tiên lượng tử vong nếu không được ghép gan kịp thời,… đặc biệt đối với trẻ em.
Suýt tử vong do uống quá liều thuốc Paracetamol 500mg
Thông tin từ khoa Hồi sức Tích Cực - Chống Độc, Bệnh viện (BV) Nhi đồng TP. HCM cho biết, việc sử dụng thuốc hạ sốt Paracetamol loại 500mg quá liều sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí gây tử vong do suy gan cấp,…Cụ thể, trường hợp bệnh nhi nữ N.T.H.V (13 tuổi, ngụ tại Tiền Giang), trước đó, V đã tự uống 40 viên thuốc Paracetamol 500mg (thuốc gia đình mua để ở nhà trị nhức đầu, cảm cúm). Sau 2 giờ uống thuốc, em V cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, mệt,… Biết được sự việc, người nhà đã đưa V đến bệnh viện địa phương cấp cứu. Tại bệnh viện này, V đã được rửa dạ dày, cho uống than hoạt tính nhưng tình trạng diễn tiến không thuận lợi. Bệnh nhân V tiếp tục mệt, nôn ói, xét nghiệm máu cho thấy men gan tăng rất cao gần 1000 đơn vị/lít (bình thường < 40-50 đơn vị/lít) nên lập tức được chuyển đến BV Nhi đồng TP.HCM điều trị.
Một trường hợp bé 13 tuổi, suy gan cấp, suýt tử vong do uống quá liều thuốc Paracetamol loại 500mg.
Theo các bác sĩ khoa Hồi sức Tích Cực - Chống Độc, Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, thời điểm nhập viện, V trong trạng thái lừ đừ, nôn ói, chóng mặt, mạch nhanh, tay chân lạnh,… V đã được điều trị tích cực, tăng thải và truyền thuốc giải độc tính Paracetamol. Hiện tình trạng của bệnh nhi V. cải thiện dần, men gan giảm đáng kể, tỉnh táo,… và được theo dõi tại khoa Hồi sức Tích Cực - Chống Độc, được tiếp xúc giải tỏa tâm lý với các chuyên gia tâm lý tại bệnh viện.
Tương tự, mới đây một bệnh nhi (27 tháng tuổi, quê Phú Thọ) bị hôn mê sau khi vào viện với dấu hiệu ngộ độc Paracetamol do sử dụng quá liều. Trước đó, người nhà đã cho bé uống thuốc hạ sốt Paracetamol 500mg với liều lượng 4 viên/ngày khi bé sốt cao. Chỉ 2 giờ sau khi vào viện, bệnh nhi rơi vào hôn mê, đồng tử 2 bên co nhỏ, phản xạ ánh sáng kém, tim nhịp nhanh, huyết áp tụt, triệu chứng suy gan cấp, rối loạn đông máu nặng, men gan tăng cao. Theo bác sĩ đánh giá, đây là trường hợp bệnh nặng, tiên lượng tử vong nếu không được ghép gan….
Chúng ta cùng tìm hiểu thêm về loại thuốc Paracetamol rất thông dụng trong cuộc sống hàng ngày ở phần dưới đây nhé:
Tổng quan về paracetamol
Paracetamol còn có tên là Acetaminophen (APAP) là thuốc hạ sốt, giảm đau. Thuốc được sử dụng rộng rãi cho trẻ em từ thập kỷ 60 với đặc tính an toàn và hiệu quả cao ở trẻ em. Khả năng dung nạp thuốc ở trẻ em cao hơn so với người lớn. Nhưng APAP là thuốc thường gây quá liều ở trẻ em do nhiều nguyên nhân. Thuốc có nhiều dạng biệt dược, có loại chỉ có chứa hoạt chất Paracetamol, nhưng cũng có loại chứa Paracetamol kết hợp với codein, cafein, vitamin C ...
Các dạng bào chế của APAP cũng rất phong phú: viên nén, viên đặt, viên sủi, dạng gói bột, si rô ,... và có nhiều loại hàm lượng khác nhau dùng cho trẻ em. Nhiều thống kê cho thấy dạng viên nén hàm lượng lớn (500 mg) khi dùng hay gây quá liều và ngộ độc cho trẻ.
Biểu hiện ngộ độc paracetamol
Bỏ bú, chán ăn, buồn nôn, nôn, đau bụng là những triệu chứng đầu tiên khi quá liều Paracetamol ở trẻ em
Triệu chứng khi quá liều paracetamol ở trẻ em
Trường hợp 1: (Trong vòng 24 giờ từ sau khi dùng quá liều)
Trẻ bỏ bú, chán ăn, buồn nôn, nôn, đau bụng. Sau khi dùng thuốc quá liều gây hôn mê, suy nhược cơ thể.
Trường hợp 2: (Trong vòng 24 - 72 giờ sau khi dùng quá liều)
Khi ngộ độc paracetamol nặng, ban đầu trẻ sẽ bị kích động và mê sảng. Tiếp theo là ức chế hệ thần kinh trung ương như hạ thân nhiệt, mệt lả, thở nhanh và nông; mạch nhanh, yếu, không đều, huyết áp thấp và suy tuần hoàn.
Trường hợp 3: (Trong vòng 72 giờ-96 giờ)
Tiếp đó là tình trạng tăng men gan nhanh chóng, trẻ có nguy cơ tổn thương gan, thận, suy hô hấp, suy tuần hoàn, thậm chí tử vong khi không can thiệp kịp thời
Điều trị ngộ độc paracetamol
Bệnh nhân khi được đưa vào bệnh viện trong tình trạng cấp cứu, việc đầu tiên bác sĩ cần làm là ổn định tình trạng bệnh nhân, đặc biệt về hô hấp, tuần hoàn và thần kinh.
Loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể
Nếu bệnh nhân mới uống thuốc có chứa paracetamol trong vòng 1 tiếng thì sẽ áp dụng các biện pháp gây nôn. Trường hợp bệnh nhân uống thuốc trong vòng 6 tiếng thì cần tiến hành rửa dạ dày. Sau khi bệnh nhân được gây nôn hoặc rửa dạ dày thì sẽ được dùng than hoạt tính với liều dùng là 1g/ kg, kết hợp với sorbitol liều tương đương.
Sử dụng thuốc giải độc
Bệnh nhân được cấp cứu sớm, chưa xảy ra viêm gan hoặc viêm gan nhẹ sẽ được chỉ định sử dụng thuốc giải độc là N-acetylcystein, NAC. Đây là loại thuốc giải độc đơn giản nhưng đem lại hiệu quả cao, giúp tránh hoặc cải thiện tình trạng viêm gan, suy gan, giảm tỷ lệ phù não, giảm việc sử dụng thuốc vận mạch và giảm khả năng tử vong.
Một số biện pháp điều trị khác
-
Bù nước, điện giải cho bệnh nhân;
-
Bệnh nhân ăn kém do nôn nhiều có thể sử dụng thuốc chống nôn, truyền đường glucose 10 - 20% để nuôi dưỡng;
-
Viêm gan xảy ra sẽ tiến hành điều trị hỗ trợ theo nguyên tắc chung.
-
Trường hợp suy thận cấp sẽ được điều trị theo nguyên tắc chung.
Phòng ngừa quá liều paracetamol ở trẻ em
Đưa trẻ đến gặp bác sĩ khi trẻ sốt quá lâu, không dùng thuốc tùy tiện
-
Các bác sĩ khuyến cáo bậc cha mẹ nếu khi thấy trẻ sốt kéo dài quá 3 ngày, dùng thuốc hạ sốt không có tác dụng hoặc bị dị ứng với thuốc, sốt 40-41 độ thì cần phải đưa trẻ vào bệnh viện để kiểm tra. Phụ huynh nên để thuốc ngoài tầm nhìn và tầm với của trẻ, cất giữ thuốc trong tủ có khóa an toàn.
-
Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú, khi dùng thuốc phải có sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ, vì một số loại thuốc có thể vào được sữa mẹ gây nên tình trạng ngộ độc cho trẻ bú sữa mẹ.
-
Chỉ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua thêm thuốc dùng cho trẻ. Khi sử dụng thuốc cần đọc kỹ thành phần của thuốc để tránh dùng chồng chéo nhiều loại có cùng hoạt chất. Các thành phần này thường được ghi ở phần trên cùng của nhãn thuốc cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng và dùng đúng liều theo khuyến cáo ghi trên nhãn thuốc và sự hướng dẫn của bác sĩ/dược sĩ.
-
Sử dụng các thiết bị chia liều đi kèm với mỗi loại thuốc, chẳng hạn như một ống nhỏ giọt, cốc, thìa, muỗng... Không được sử dụng các dụng cụ đo lường khác như thìa ăn hàng ngày trong nhà bếp vì có thể sẽ cung cấp sai liều lượng thuốc. Không bao giờ được uống thuốc nước trực tiếp từ chai, lọ thuốc.
-
Kiểm tra thuốc 3 lần trước khi sử dụng. Đối với bất kỳ loại thuốc nào, thực hành này luôn là cần thiết. Trước tiên, kiểm tra các bao bì bên ngoài xem có còn nguyên vẹn không. Thứ hai, kiểm tra nhãn trên bao bì bên trong để chắc chắn rằng bạn dùng có đúng loại thuốc hay không. Thứ ba, kiểm tra màu sắc, hình dạng, kích thước và mùi vị của thuốc. Khi nhận thấy có bất cứ điều gì bất thường, hãy ngừng dùng sản phẩm thuốc đó.
-
Lắc lọ thuốc paracetamol dạng lỏng trước khi sử dụng. Viên nén nhai nên được nhai đúng cách trước khi nuốt. Tay bạn phải khô trước khi cầm viên nén tan rã paracetamol.
Khi ngộ độc thuốc trẻ có thể bị tổn thương gan, thận, suy hô hấp, suy tuần hoàn nếu không được can thiệp kịp thời sẽ nguy hiểm tới tính mạng thậm chí dẫn đến tử vong. Vì thế, trẻ em khi bị bệnh cần được bác sĩ khám, chỉ định và bố mẹ cần tuân thủ liều thuốc cho trẻ nhỏ. Hy vọng thông tin trên hữu ích với quý bạn đọc.
XEM THÊM:
